Zelfsturing in de Jeugdzorg
In ‘ Dromen, Durven, Doen en Doorzetten’, het visiedocument 2016/ 2017, van de Stichting Zuid Holland Zuid is als doel geformuleerd om de teamorganisatie te versterken naar zelforganisatie binnen de teams. Dit betekent dat de teams zelf verantwoordelijk zijn voor het resultaat, de maatschappelijke effecten en hun persoonlijke en teamontwikkeling.
Inmiddels is er al veel gebeurd om te de teams te ondersteunen op hun weg naar resultaatverantwoordelijkheid.
GEDANE ZAKEEN
In 2015 zijn de Jeugdteams geformeerd en hebben zich als team georiënteerd op hun taak middels de trainingen: ‘ Bouwen van sterke teams: teamtraining voor (jeugd)professionals’. De trainingen hadden als doel: Na afloop van het leertraject hebben de (Jeugd)professionals de teamopdracht in het hoofd, de teammissie in het hart en een plan voor hun teamtransformatieproces, in handen.
Het effect op de teams was dat zij een vliegende start maakten en de eerste fase van teamontwikkeling (afhankelijkheid) doorliepen. De teamleden leerden elkaar snel kennen en gingen aan de slag met de door henzelf geformuleerde teamdoelen. Teams moesten wennen aan de nieuwe situatie en verwachtten soms meer duidelijkheid over werkwijze en kaders van het management dan werd aangegeven. Dit resulteerde bij sommige teams in verwarring. Deelnemers worstelden met de vraag in hoeverre zij invloed hadden op de werkwijze. Hoever reikt de professionele vrije ruimte?
2016 was voor veel teams een bewogen jaar. In dit jaar kwamen de eerste conflicten aan de oppervlakte. Bij een aantal teams waren deze conflictsituaties onderwerp binnen de teamcoaching. De teams hebben in dit jaar hard gewerkt aan het overwinnen van onderlinge conflicten, het eigen maken van de nieuwe werkwijze en het vinden van oplossingen voor inhoudelijke vraagstukken. Alle teams hebben in meer of mindere mate geworsteld met het vinden van een goede besluitvormingsmethode, een effectieve manier van vergaderen en hebben een weg moeten vinden om de toenemende werkdruk samen het hoofd te bieden.
Eind 2016, begin 2017 zijn de eerste metingen gedaan met het Meetinstrument Teamontwikkeling. Deze metingen leverden een divers beeld op. De teams scoorden allen hoog in de fase samenhang, met bij sommige teams nog hoge scores op de conflictfase op met name de onderwerpen communicatie en probleemoplossing.
Op het onderwerp taakoriëntatie scoorden de teams gemiddeld hoger in samenhang. Hieruit valt te concluderen dat er bij de teams over het algemeen overeenstemming is over de werkwijze, men zich onderling verbonden voelt en achter de teamdoelen staat. De zelfstandigheid bij de teams is groot. In toenemende mate nemen de teams zelf beslissingen en lossen hun problemen zelf op. De manager krijgt meer een coachende rol.
De metingen bij de teams leverden boeiende gesprekken op. Men werd uitgedaagd om acties te benoemen om meer ‘samenhang’ en ‘zelfsturing’ te bereiken en om de onderwerpen waar men hoog op scoorden in de ‘conflictfase’ aan te pakken. Daar waar in 2016 bij sommige teams sprake was van (soms persoonlijke conflicten) in het team, bleek later uit de metingen dat de teams vooral wat te winnen hadden door effectiever te vergaderen, effectiever te communiceren en effectievere manieren van besluitvorming te vinden. Onderwerpen die hierna bij de teamcoaching dan ook vaak werden besproken waren:
• leren effectiever beslissingen nemen,
• elkaars kwaliteiten beter leren kennen,
• omgaan met werkdruk,
• effectiever vergaderen,
• geven en ontvangen van feedback,